Pergaminy

    Najcenniejszą częścią archiwalnej spuścizny po hrabiach Saint Genois jest zbiór dokumentów pergaminowych. Już od średniowiecza ten wyjątkowy materiał pisarski – wyprawiona zwierzęca skóra – był ze względu na swoją trwałość i wysokie koszty wykorzystywany do sporządzania dokumentów, szczególnie przez władców i suwerenów, o szczególnej wartości. Doniosłość tych dokumentów podkreślała często zawieszona u pergaminu pieczęć wystawcy.Czytaj więcej

Wśród dokumentów pergaminowych Archiwum Saint Genois do najcenniejszych należą:

  • Dwie księgi, tzw. poszyty, w których zebranych zostało w sumie 18 dokumentów pergaminowych, liczne dokumenty papierowe oraz odpisy różnych archiwaliów z lat 1429-1787, które stanowiły potwierdzenie szlacheckiego pochodzenia i legitymowanego następstwa kolejnych generacji rodu Saint Genois. Dokumenty te charakteryzują się różnorodnością stylów pism stosowanych w kilku europejskich krajach na przestrzeni paru wieków, oraz wieloma językami, wśród których dominuje łacina, język francuski i niemiecki. Te genealogiczne dowody potwierdzające średniowieczne pochodzenie swej rodziny zebrał i polecił zszyć i oprawić w formie księgi (stąd archiwalna nazwa „poszyt”) hrabia Józef Saint Genois, z belgijskiej odnogi rodu. (sygn. P 19 i 20.) Na ich podstawie opublikował w 1788 roku we Wiedniu drukowane dzieło z licznymi miedziorytami, zatytułowane „Inventaires des Contracts de Mariages, Testamens et Adition D’Heritages, deposes a la Table du Droit du pays de la Basse-Autriche á Vienne… “. (sygn. 55.)
  • Potwierdzenie z 1628 roku darowizny księżnej cieszyńskiej Elżbiety Lukrecji pola oraz dwóch stawów w Bażanowicach dla cesarskiego radcy Maksymiliana Pröckla von Procksdorfu, przyszłego teścia Filipa Saint Genois. Dokument ten opatrzony został pieczęcią księżnej i jej autografem.(sygn. P 3.)
  • Niezwykle efektowny dyplom w formie oprawionej w czerwony aksamit księgi pergaminowej, którym w 1827 roku cesarz austriacki Franciszek I, podwyższył ze stanu baronowskiego do dziedzicznego stanu hrabiowskiego Ludwika Filipa Saint Genois d’Anneaucourt i polepszył (czyli dodał nowe elementy) dotychczasowy rodowy herb. Herb ten został na jednej ze stron odmalowany przez tzw. Briefmalera (malarza dyplomów oraz herbów) i opatrzony charakterystycznym opisem: „W polu czerwonym krzyż ukośny św. Andrzeja błękitny z bordiurą srebrną, w środku i skrajach jego ramion pięć róż srebrnych. Między górnymi ramionami krzyża herb rodowy – w polu błękitnym pas złoty, na którym trzy kule błękitne w pas (żytnie bochny chleba), nad i pod nim po trzy kule srebrne w pas (pszenne bochny chleba). Nad tarczą korona hrabiowska o dziewięciu perłach (starsza), nad nią hełm turniejowy z koroną szlachecką. Z hełmu zwiesza się płaszcz aksamitny czerwony podbitym futrem srebrnym, obramowany frędzlami złotymi i podwiązany sznurami złotymi z chwastami. W klejnocie dwa skrzydła, prawe błękitne, lewe czerwone, między którymi gałązka zielona z kwiatami konwalii srebrnymi. Trzymacze: dwa lwy złote z drzewcami łapach, na których chorągwie z godłem herbowym.” Dokument ten opatrzony został majestatyczną pieczęcią cesarza z czerwonego wosku, umieszczoną w mosiężnym giloszowanym pudełku, zawieszonym na złotym sznurze, zaś cały dyplom spoczął w pudle z ocynkowanej blachy z pojemnikiem na pieczęć. (sygn. P 14.)
  • Dyplom szlachecki dla Jakuba Henryka Dworzaka, nadregenta Komory Cieszyńskiej, z malunkiem herbu, nadany w 1740 roku przez księcia cieszyńskiego Franciszka III, przyszłego cesarza i męża Marii Teresy Habsburżanki. Do stanu szlacheckiego wyniósł on Dworzaka, jako książę lotaryński, stąd dokument ten posiada oryginalną formę pergaminowej księgi i sporządzony został w języku francuskim. Trafił on do hrabiowskiego Archiwum przez syna Jakuba Henryka – Franciszka Dworzaka, którego żoną była Józefa Saint Genois. (sygn. P 7.)
  • Namalowane z niezwykłą starannością na dużym arkuszu pergaminu drzewo genealogiczne związanej pokrewieństwem z hrabiami Saint Genois rodziny baronów von Astfeld und Widrzi z 1779 roku. Był to jeden z najbardziej zniszczonych pergaminów, który odzyskał swój dawny wygląd po żmudnych zabiegach konserwatorskich. (sygn. P 11.)
  • W związku z pełnionymi przez członków rodu Saint Genois funkcji w Zakonie Kawalerów Maltańskich, tzw. Joannitów, zachowały się dwa dokumenty pergaminowe z 1834 i 1838 roku, w którym wielki mistrz zakonu Karol Candida nadał Filipowi i Maurycemu Złoty Krzyż Joannitów (Maltański). Nadania te opatrzone zostały rzadkimi pieczęciami odlanymi w ołowiu, tzw. bullami. (sygn. P 15 i 18.)


Wolfgang rycerz Stanngl sprzedaje wójtostwo miasteczka targowego Haag Johannowi Kholhafegkhenowi na Otstorfie.
12.02.1586
Pergamin 245 x 330, pieczęć okrągła z czarnego wosku w drewnianym pudełku bez pokrywki na pasku, śred. 46, j. niemiecki.
Rajcy miasta Wrocławia ustalają czynsz za wyszynk piwa dla Daniela Gottfrieda, Hansa Georgena i Emanuela Fenczelna.
Wrocław, 22.04.1614
Pergamin 270 x 490, brak pieczęci, sznur biało-czerwony, j. niemiecki.
Elżbieta Lukrecja, księżna cieszyńska potwierdza darowiznę pola oraz dwóch stawów położonych za lasem bilowickim w Bażanowicach, które wcześniej przyłączono do folwarku w Gułdowach, cesarskiemu radcy Maksymilianowi Pröcklowi z Procksdorfu na Bażanowicach.
Bohuslaw Sedlnicki z Choltic, na Polskiej Ostrawie; Erazm Rudosky (Rudzki) z Rudczy (Rudz), na Wielopolu, marszałek ziemski księstwa Cieszyńskiego; Piotr Mirowski z Nemoslo (Nemysla); Adam Goczalkowski z Goczlkowic na Dzięgielowie; Fryderyk Bludowski z Dolnych Błędowic na Haźlachu i Drogomyślu; Augustyn Bes z Chrostiny na Dolnej Lesznem i Górnej Suchej, starosta na Cieszynie; Wilhelm Borek z Rostropic i Wedryni; Andrzej Mazur, sekretarz czeski.
Cieszyn, W pondielj po Swatych Trzech Kralich 1628 (10.01.1628)
Pergamin 230 x 325 + plika 44, pieczęć okrągła z czerwonego wosku w miseczce na pasku, śred. 70, j. czeski.
Ferdynand III, cesarz rzymski nadaje tytuł cesarskiego radcy Maksymilianowi Pröcklowi von Procksdorf.
Wiedeń, 14.11.1639
Pergamin 500 x 600, pieczęć woskowa w drewnianym pudełku bez pokrywki na żółto - czarnym sznurze, śred. 135, j. niemiecki.
Franciszek III, książę lotaryński i książę cieszyński nadaje tytuł tajnego radcy zarządu i finansów Komory Cieszyńskiej Jakubowi Henrykowi Dworzakowi.
Laxenburg, 13.05.1738
Pergamin 300 x 600, pieczęć okrągła z czerwonego wosku w drewnianym pudełku, śred. 138, j. francuski.
Karol Franciszek baron Skrbenski z Hrzisztie, starosta ziemski cieszyński, w imieniu Franciszka Stefana I, księcia lotaryńskiego i księcia cieszyńskiego, potwierdza kupno wsi Trzyniec przez Franciszka barona Beessa z Chrostiny na Nieborach od Ludwika barona Wilczka z Dobrej Ziemscy i Hulczyna za 10.500 florenów.
Cieszyn, 22.12.1740
Franciszek III, książę lotaryński i książę cieszyński podnosi do stanu szlacheckiego Jakuba Henryka Dworzaka, nadregenta Komory Cieszyńskiej, i nadaje mu herb.
Wiedeń, 30.12.1740
Księga pergaminowa 445 x 715, pieczęć okrągła z czerwonego wosku w drewnianym pudełku, śred. 74, j. francuski.

Odpis uwierzytelniony dyplomu j. w., wystawiony przez Grzegorza Ignacego Glowatscha i Franciszka Heymanna.
Cieszyn, 23.01.1759
Księga, 6 fol., oprawa z białego jedwabiu, pieczęć okrągła z czerwonego wosku na sznurze złoto – czerwonym z frędzlami, śred. 110, papier, pergamin 260 x 360, j. francuski.
Karol Franciszek baron Skrbenski z Hrzisztie, starosta ziemski cieszyński, w imieniu Franciszka Stefana I, cesarza rzymskiego i księcia cieszyńskiego, potwierdza cesję z 20.08.1749 roku wsi Koniaków koło Cieszyna, Kocurowic i folwarku Szobiszowickiego dla Karola barona Beessa z Chrostiny
Cieszyn, 1.07.1751
Pergamin 450 x 700, pieczęć okrągła z czerwonego wosku w drewnianym pudełku na czerwono – żółtym sznurze, śred. 71, j. niemiecki.
Karol Franciszek baron Skrbenski z Hrzisztie, starosta ziemski cieszyński, w imieniu Franciszka Stefana I, cesarza rzymskiego i księcia cieszyńskiego, potwierdza kontrakt ślubny z 5.12.1749 roku Bogumiły Charlotty baronówny Cselesty z Celestyny z Karolem baronem Beessem z Chrostiny.
Cieszyn, 5.03.1752
Pergamin 450 x 660, pieczęć okrągła z czerwonego wosku w drewnianym pudełku na czerwono – żółtym sznurze, śred. 72, j. niemiecki.
Christoph von Migazzi, kardynał świętego kościoła rzymskiego, arcybiskup Wiednia i przełożony wiedeńskiego domu sierot przy Rennweg, potwierdza fundację Teresy Altvatter w wysokości 4.000 florenów na rzecz tegoż domu sierot.
Wiedeń, 1.11.1762
Pergamin 620 x 780, pieczęć opłatkowa, j. niemiecki.
Drzewo genealogiczne – wywód przodków Józefa Polikarpa, Marii Anny i Teresy Kajetany baronów von Astfeld und Widrzi.
Brno, 7.04.1779
Pergamin 555 x740, j. niemiecki.
Józef II, cesarz rzymski narodu niemieckiego, udziela Józefowi Richterowi von Resand prawa do posiadania i przekazywania dóbr swym potomkom w linii męskiej i żeńskiej.
Wiedeń, 18.03.1787
Pergamin 460 x 730, pieczęć okrągła z czerwonego wosku w drewnianym pudełku na czarno – żółtym sznurze, śred. 159, j. niemiecki.
Franciszek I, cesarz austriacki podwyższa do stanu szlacheckiego Macieja Langendorfa, kapitana pułku piechoty arcyksięcia Rainera i nadaje mu herb oraz predykat „Edler von Weyerbusch”.
Wiedeń, 17.01.1815
Księga pergaminowa, 12 fol., oprawa z czerwonego aksamitu, papier, pergamin 300 x 365, pieczęć okrągła z czerwonego wosku w mosiężnym pudełku na złotym sznurze, śred. 150, j. niemiecki. Pudło z pojemnikiem na pieczęć, blacha ocynkowana 409 x 350 x 42.
Franciszek I, cesarz austriacki, podnosi do dziedzicznego stanu hrabiowskiego Ludwika Filipa barona Saint Genois d’Anneaucourt i polepsza rodowy herb.
Wiedeń, 25.01.1827
Księga, 12 fol., oprawa z czerwonego aksamitu, papier, pergamin 280 x 365, pieczęć okrągła z czerwonego wosku w mosiężnym pudełku na złotym sznurze, śred. 150, j. niemiecki. Pudło z pojemnikiem na pieczęć, Blacha ocynkowana 395 x 195 x 85.
Karol Candida, namiestnik wielkiego magisterium zakonu szpitalników św. Jana z Jerozolimy i zakonu Rycerzy Grobu Świętego, nadaje Filipowi Alojzemu hrabiemu Saint-Genois d’Anneaucourt Złoty Krzyż Joannitów (Maltański).
Wiedeń, 25.11.1834
Pergamin 240 x 485, bulla okrągła ołowiana na czerwonym sznurze, śred. 39, j. łaciński.
Grzegorz XVI, papież, mianuje Filipa hrabiego Saint-Genois d’Anneaucourt Rycerzem Milicji Chrystusa (Equitus Militia Christi).
Rzym, 13.01.1837
Pergamin 280 x 415, j. łaciński.
Ferdynand I, cesarz rzymski, nadaje Order Leopolda Filipowi hrabiemu Saint-Genois d’Anneaucourt austriacko-cesarski Order Leopolda.
Wiedeń, 4.11.1837
Pergamin 490 x 620, pieczęć opłatkowa.
Karol Candida, namiestnik wielkiego magisterium zakonu szpitalników św. Jana z Jerozolimy i zakonu Rycerzy Grobu Świętego, nadaje Maurycemu Alojzemu hrabiemu Saint-Genois d’Anneaucourt Złoty Krzyż Joannitów (Maltański).
Wiedeń, 29.10.1838
Pergamin 255 x 510, bulla okrągła ołowiana na czerwonym sznurze, śred. 39, j. łaciński.
„Inventaire des Titrem renfernes dans ces livres” [zbiór pergaminów i dokumentów genealogicznych rodziny Saint Genois d’Anneaucourt].
(1301) 1508 - 1785
Poszyt sporządzony w 1785 r., oprawny w papier, zawierający 9 pergaminów, wym. 370 x 240, od 670 x 180 do 290 x 160, str. 1-130, j. francuski, niemiecki, łaciński.
sygn. P_20
„Stammbaum“ [„Drzewo genealogiczne”] - zbiór pergaminów i dokumentów genealogicznych rodziny Saint Genois d’Anneaucourt.
1429 - 1787
Poszyt sporządzony w 1787 r., oprawny w papier, zawierający 9 pergaminów, wym. 380 x 250,
od 430 x 730 do 190 x 950, 259 str., j. francuski, niemiecki, łaciński.
<< Powrót